فضا، زمینه و عمق نمایی در هنرهای بصری
عمق نمایی
در طراحی خطی، با خط کشیدن پیرامون اشیا، شکل با مرز مشخصی محدود و به صورت سطح دو بعدی نشان داده می شود. طراحان در ادوار مختلف سعی کرده اند تا حجم اشیا و عمق آن را روی سطح دوبعدی نمایش دهند. ساده‌ترین راه درک عمق تصویری هنگامی است که دو شکل جلوی هم قرار می گیرند و با دیدن یکی پس از دیگری، دور و نزدیکی آنها را درک می کنیم.
با استفاده از تغییر حالت رنگ و با استفاده از سایه روشن نیز طراحان برای ایجاد ژرفا استفاده می کنند.
با ساده کردن موضوعات طراحی به صورت حجم های هندسی می توان به سادگی از فضاها و اشیای مختلف طراحی کرده، حجم و عمق فضای آنها را نشان داد لذا طراحی از مکعب، زیربنای طراحی از تمام حجم هاست. برای ترسیم کره،هرم، استوانه نیز از مکعب هم اندازة آنها استفاده می کنند.
جهان خلقت از اشیای سه بعدی تشکیل می شود؛ درحالیکه تصویر روی سطح دوبعدی شکل می گیرد. پرسپکتیو یعنی ترسیم تصویر اشیاء بر روی صفحة تصویر دو بعدی.
اگر به اشیای در حالت نشسته، ایستاده و یا از روی بلندی نگاه کنیم برحسب تغییر تراز دید ما، شکل آنها تغییر می کند. ازاین روی در ترسیم پرسپکتیو اشیا، خط افق که تراز دید ناظر را نشان می دهد مهم است. در طراحی از مناظر طبیعی، خط افق بر محل اتصال زمین و آسمان در دوردست منطبق می شود.
پرسپکتیو یک نقطه ای
اگر به مکعب به گونه ای نگاه کنیم که محور دید ما بر یکی از سطوح و نماهای آن عمود باشد در این صورت: یک دسته از خطوط مکعب با صفحة تصویر موازی هستند. یک دسته به صفحة تصویر عمود هستند یعنی با محور دید ناظر موازی هستند و دسته سوم خطوطی هستند که بر صفحة تصویر عمود می شوند. خطوط قائم در پرسپکتیو یک نقطه ای قائم باقی می مانند و خطوطی که با صفحة تصویر موازی هستند در پرسپکتیو افقی ترسیم می شوند. خطوطی که با محور دید موازی هستند به خطوط موازی با محور دید، نقطة گریز(VP) می گویند. می توان نتیجه گرفت که برای به دست آوردن نقطة گریز هر خط باید خطی از چشم ناظر به موازات آن خط ترسیم کرد تا صفحة تصویر را قطع کند. محل تقاطع نقطة گریز آن خط و خطوط موازی با آن می باشد. ملاحظه می کنید سطوحی که با صفحة تصویر موازی هستند شکل واقعی خود را حفظ می کنند اما سطوحی که از ناظر دور می شوند تغییر شکل می دهند و عناصر دورتر کوچکتر ترسیم می شوند با تغییر ارتفاع ناظر نسبت به جسم، شکل آن تغییر می کند.
در طراحی، ترسیم مکعب یا مکعب مستطیل را با ترسیم وجهی که به ناظر نزدیک تر است شروع می کنیم. این وجه چون با صفحة تصویر موازی است، شکل و تناسبات خود را حفظ می کند. آنگاه، با توجه به ارتفاع دید ناظر، خط افق را مشخص می کنیم. با توجه به موقعیت ناظر، نقطة گریز را مشخص کرده و از چهار رأس مربع به نقطة گریز وصل می کنیم. با رعایت تناسبات و با ترسیم خط افقی، عمق را مشخص کرده و ترسیم را کامل می کنیم.
محل قرارگیری اولین وجه، نسبت به نقطة گریزو خط افق،وضعیت های مختلف مکعب رادرپرسپکتیو یک نقطه ای نشان می دهد.درایننمودار چهار مکعب دو وجهی دیده میشوند. اگر ناظر در ارتفاع خط افق به حجمی در سمت راست یا چپ نقطه گریز نگاه کند آن را دو وجهی می بیند.همچنین اگر حجم در راستای دید ناظربالا و پایین نقطه گریز قرار داشته باشد، به صورت دو وجهی دیده می شود. حجم های دیگر علاوه بر اینکه بالاتر یا پایین‌تر از خط افق هستند در سمت راست یا چپ ناظر قرار دارند و به همین دلیل به صورت سه وجهی دیده می شود؛ بنابراین با جابه جایی ناظر اینکه تعداد و وسعت وجوه و زاویة خطوطی که به عمق می روند تغییر می کند.درهمه حالت ها آنچه دورتر قرارداردکوچک تر و کوتاه تردیده می شود.
با کمک گرفتن از پرسپکتیو مکعب می توان از انواع موضوعات به صورت پرسپکتیو یک نقطه ای طراحی کرده طراحی مکعب را با خطوط کم رنگ و از سطوحی که به شما نزدیک تر است شروع کنید.
نیازی به پاک کردن این خطوط کمکی نیست. با تمرین طراحی از استوانه و مخروط، طراحی دقیق انواع ظروف و بطری ها آسان می شود.
به کمک این روش، حالت سه بعدی آنها بهتر نمایش داده می شود. طراحی استوانه را با ترسیم بیضی، داخل وجه رویه مکعب شروع کنید. بیضی دایره ای است که به پرسپکتیو رفته و میتوان به کمک محور تقارن های عمودی و افقی آن را ترسیم کرد.
