فضاهای خانه
غذاخوری
غذاخوری فضایی است که خانواده برای صرف غذا از آن استفاده می کند. خوب است این فضا به آشپزخانه نزدیک باشد تا آوردن غذا و وسایل غذاخوری بر سر
سفره و یا میز و جمع کردن آنها راحت تر باشد و غذا هم به صورت گرم تری میل شود. به همین دلیل است که معمولاً غذاخوری خانواده در گوشه ای از آشپزخانه و یا در فضای جداگانه ای نزدیک به آن طراحی می شود. برخی از خانواده ها غذا را هم در همان نشیمن خانوادگی خود صرف می کنند. در بعضی از خانه ها، محل غذاخوری خانواده و مهمان در یک جا قرار دارد. اما در برخی از خانه ها این دو فضا از هم جدا هستند؛ در این حالت لازم است محل مجزایی برای غذاخوری مهمان طراحی شود. خوب است که در طراحی غذاخوری مهمان به رابطة نزدیک آن با فضای پذیرایی و آشپزخانه توجه شود.
خانواده های ایرانی معمولاً غذا را به سه صورت نشسته بر دور سفره گسترده بر روی زمین، جمع شدن در صرف می کنند. به هر حال در هنگام طراحی، باید به (open) پشت میز غذاخوری و یا پیشخوان آشپزخانه فضای لازم جهت پهن کردن سفره و نشستن افراد در پیرامون آن و حاشیة عبوری پشت سرشان و یا ابعاد میز و صندلی و فاصلة لازم برای مسیر حرکت پشت صندلی ها، به عبارتی به ابعاد، اندازه و تناسب فضای غذاخوری توجه کافی داشت. همچنین خوب است بین محل غذاخوری و آشپزخانه اختلاف سطح وجود نداشته باشد تا برای رفت وآمد افراد در بین این دو فضا مشکلی به وجود نیاید.
اتاق خواب
اتاق های خواب بخش خصوصی خانه را شکل می دهند و خوب است در جای دنج و آرام و به دور از فضای پذیرایی مهمان که بخش عمومی خانه را شکل می دهد، قرار گیرند. معمولاً در هر خانه سه نوع اتاق خواب برای والدین، فرزندان و مهمانان در نظر گرفته می شوند. این اتاق ها محل استراحت فردی و حریم خصوصی اعضای خانواده و یا مهمانان است و فعالیت هایی همچون خوابیدن، مطالعة فردی، کار با رایانه، بازی کودکان، لباس عوض کردن، آرایش کردن و ... در آنها صورت می گیرد. مساحت اتاق های خواب با توجه به تعداد افراد استفاده کننده، نوع فعالیت ها، چگونگی مبلمان و وسایل داخل اتاق تعیین می شود.
تخت خواب معمولاً یکی از وسایل اتاق خواب است. در جانمایی این وسیله در اتاق به دو نکته مهم باید توجه کرد:
1) بهتر است تخت را در مقابل در ورودی و در معرض دید فرد وارد شونده به اتاق قرار نداد تا محرمیت بهتری برای آن فراهم باشد.
2) بین تخت و دیوارها حداقل به میزان فضای عبور یک نفر (80 60 سانتی‌متر) فاصله در نظر گرفته شود تا از یک طرف امکان پا یین آمدن از تخت از هر سو فراهم باشد و از طرف دیگر بتوان به راحتی در اطراف تخت حرکت کرده و روتختی را مرتب نمود.
بعضی از افراد دوست دارند که تخت را در زیر پنجره قرار ندهند، تا از سوز بادی که از درزهای پنجره به درون می وزد، در امان باشند. برخی هم دوست دارند تخت آنها رو به پنجرة شرق باشد تا با طلوع خورشید بیدار شوند.
بعضی از خانواده ها ترجیح میدهند برای خوابیدن از تخت استفاده نکرده و بر تشک گسترده بر سطح زمین بخوابند. این امر سبب می شود تا بخشی از اتاق که در اشغال تخت قرار می گیرد، در مواقع غیر از خواب، آزاد باشد و بتواند مورد استفاده های دیگر قرار بگیرد. در این موارد لازم است محل مناسبی برای نگهداری رختخواب پیش بینی گردد. اگر این محل در داخل کمدهای دیواری اتاق پیش بینی شده باشد، بهتر است عمق آن را بیشتر از عمق معمولی کمدهای لباس که در حدود ۶۰ سانتی متر است، در نظر گرفت. برای این منظور عمقی در حدود ۸۰ تا ۱۰۰ سانتی متر می تواند مناسب باشد.
بخش خواب خانه بهتر است مکانی دور از سر و صدا و رفت و آمد باشد. به این ترتیب بخش خواب می تواند با فضاهای عمومی مانند پذیرایی و غذاخوری مهمان ارتباط نزدیکی نداشته باشد ولی بهتر است در نزدیک فضاهای آشپزخانه و نشیمن خصوصی خانواده باشد. این نکته در مورد اتاق خواب مهمان می تواند صادق نباشد و شاید بتوان آن را نزدیک ورودی و بخش عمومی خانه نیز پیش بینی کرد. این تصمیم به میزان زیادی در گرو شناخت مهمانان خانه و نوع ارتباط آنها با اعضای خانواده می باشد. ممکن است در خانه ای مهمانان رابطة بسیار صمیمی و نزد کیی با اعضای خانواده داشته باشند و افراد خانه بخواهند که اتاق خواب مهمان نیز به بخش خصوصی خودشان وارد شده و در کنار اتاق های خواب آنان جای گیرد. برخی از خانواده ها نیز ترجیح میدهند که اتاق خواب مهمان دارای عملکردهای دیگری نظیر فضای خیاطی و مانند اينها باشد. به عبارت دیگر این خانواده ها دوست دارند که اتاق مهمان به صورت چند عملکردی طراحی شده و در زمان هایی هم که مهمان در خانه نیست، مورد بهره برداری اعضای خانواده قرار گیرد و بلا استفاده نماند.
اگر چه اتاق های خواب معمولاً در نزدیکی هم و در بخش خصوصی خانه متمرکز می شوند، اما بهتر است که اتاق خواب والدین از سایر اتاق های خواب به نوعی استقلال نسبی داشته باشد. حتی می توان سرویس بهداشتی خواب والدین را کاملاً مستقل و مختص همان اتاق در نظر گرفت و برای سایر اتاق های خواب، سرویس مشترک دیگری را پیش بینی کرد. طراحی پنجرة اتاق های خواب از حساسیت خاصی برخوردار است. پنجره های این اتاق ها ضمن آنکه بهتر است آفتاب گیر و رو به حیاط و منظره های سبز و زیبا باشد، خوب است که به نوعی، دید از خارج به داخل اتاق را هم مسدود کند و محرمیت لازم برای این فضاها را فراهم نماید. آفتاب گیر بودن اتاق خواب و فضای بازی کودکانی که در سن رشد هستند، از اهمیت بالاتری برخوردار است. در این حالت بهتر است اتاق خواب ها را در ضلع جنوب خانه پیش بینی کرد تا از نور جنوب بهره لازم را داشته باشند.
