آشنایی با عرصههای مختلف واحد مسکونی
برای کارا بودن فعالیتهای یک ساختمان لازم است تمامی فضاهای آن شناسایی و دسته بندی شوند سپس با پیشبینی ارتباط مناسب بین آنها ، بتوانند به صورت یک مجموعه واحد عمل نمایند . طراحی مسکن نیز از این امر مستثنی نبوده و قبل از مبادرت به کار طراحی لازم است دسته بندی فضاها و یا به تعبیری دیگر عرصه بندی در آن مشخص شود .
به تعدادی از فضاها و عملکردهای سازگار که با هم وابستگی دارند و در بخش مشخصی از نقشه طرح و مکان یابی می شوند ، عرصه میگویند .
قبل از انجام کار دسته بندی باید معیارهای صحیحی برای این کار مشخص شود تا قرارگیری فضاهای هماهنگ و سازگار در یک دسته به درستی انجام گیرد و عرصه های ناسازگار از هم دور شوند . به طور معمول این شاخص ها از بررسی و توجه به الگوهای فرهنگی ، اقلیمی و اعتقادی به دست میآیند . از آنجایی که در هر نقطه از کشور مان مردمی با قومیت های مختلف و آداب گوناگون زندگی می کنند بنابراین دارای شرایط اقتصادی ، فرهنگی و اجتماعی متفاوتی می باشند .
البته دارای نقاط مشترکی چون مسائل اعتقادی و مذهبی نیز هستند . اما عینا تمامی فضاهای خانه آن ها مشابه یکدیگر نیستند و برای طراحی خانه هر خانواده باید به الگوی زیستی آنها توجه شود .
چه بسا نزدیکی و ارتباط فضاهای نامانوس باعث اختلال در عملکرد آنها شده و موجبات نارضایتی استفاده کنندگان را فراهم می آورد . یکی از ملاک های دسته بندی فضاها میزان عمومی یا خصوصی بودن آنهاست ، ممکن است در بعضی فرهنگ ها دسته بندی دیگری مانند تقسیم فضا های مورد استفاده در شب یا روز انجام شود . مثلاً در بخش روز فضای پذیرایی ، غذاخوری ، عبور و مرور ، هال ، پله ها و درب ورودی قرار گیرند و بخش شب اتاق سرویس و اتاق های خواب را در بر می گیرد .
اما با توجه به اهمیت محرمیت ها در بحث خانه های مسکونی در ایران از قدیم الایام تا کنون عرصه بندی با توجه به میزان عمومی و خصوصی بودن فضاها در ترکیب با عملکردشان مقبولیت بیشتری در میان طراحان داشته است . در این عرصه بندی برای خانه مسکونی ۵ عرصه در نظر گرفته میشود که در این بخش به بحث پیرامون هر یک از آنها پرداخته می شود .
این عرصه ها شامل :
۱ـ عرصه زندگی خانوادگی
۲ـ عرصه زندگی خصوصی
۳ـ عرصه پذیرایی و مراسم
۴ـ عرصه خدمات و پشتیبانی
۵ـ عرصه فضاهای باز و نیمه باز میباشد .
همچنین لازم به ذکر است که عرصه بندی ها و فضاهای موجود در خانه بر اساس فضاهای موجود در یک خانواده معمول شهری انجام می شود .