محیط بیرون خانه شرایطی را بر آن تحمیل می کند، این شرایط عبارتند از زمینبستر پروژه، چگونگی آب و هوای محل، ویژگی های فرهنگی و اجتماعی محیط .
انواع حجم ونما در مناطق اقلیمی گوناگون
حجم و نما در مناطق کویری
در مناطق گرم و خشک ، آب و هوا و اقلیم سبب احداث سقف های گنبدی شکل و نیم استوانه ای شده است زیرا این سقف ها به دلیل حجم خاص باعث می شوند که حداقل تابش خورشید به سطح منحنی بام بتابد و در بخش دیگر بام سایه ایجاد شود. از دیگر دلایل احداث این سقف ها در دسترس بودن مصالحبوم آوردچون خشت و آجر است. در همین مناطق به دلیل عوامل فرهنگی و اجتماعی و مسئله درون گرایی در معماری، حجم بنا به گونه ای طراحی می شود که حداقل پنجره و بازشو به بیرون بنا ایجاد شود پنجره ها در این مناطق به سمت یک حیاط مرکزی باز می شوند و ابعاد پنجره ها برای کنترل دمای فضاهای درونی نیز کوچک می شود و در مواردی پنجره و در، با هم ادغام می شود .بادگیر به عنوان یکی از عناصر مهم در حجم بناهای کویری در ترکیب زیبایی با حجم کلی بنا طراحی می شود .
حجم و نما در مناطق کوهستانی
در اقلیم سرد احجام بسته در نظر گرفته می شوند. زیرا این شکل کمترین تبادل حرارتی را با بیرون بنا دارد. در این بناها حداقل پنجره به بیرون بنا مشاهده می شود. معمولاً در این مناطق ساختمان بر روی بستری از سنگ بنا شده و سقف ها تیر پوش بوده اند. در این مناطق از مصالح سنگی که بیشتر در دسترس بوده اند استفاده می شده است .
حجم و نما در اقلیم گرم و مرطوب
در این مناطق احجامی مناسب است که به صورت باز و با سایه های فراوان باشد تا حداکثر استفاده از برقراری کوران به منظور تهویه فضای داخلی انجام شود.
حجم و نما در مناطق ساحلی
درخانه های ساحلی به جهت سستی جنس زمین و بالا بودن سطح آب های تحت الارضی و رطوبت به نوع خاصی از طراحی احتیاج است و برای جلوگیری از تماس کف ساختمان با زمین مرطوب حجم خانه به نوعی از زمین بالاتر قرار گرفته و ساختمان روی سکو ( پیلوت ) قرار می گیرد . ساختمان های این منطقه دارای ایوان های سقف دار و پنجره های متعدد و رو به روی هم برای ایجاد کوران و تهویه در فضاهای داخلی می باشند .
بام خانه
بام خانه سرانجام حجم خانه است. اهمیت این بخش به حدی است که اصطلاحاً به آن نمای پنجم می گویند. بام می تواند به فرم های گوناگونی نظیر بام صاف، شیب دار، گنبدی قوسی شکل، انحنا دار و غیره باشد و جزئیات آن نیز به صورت های یکپوش یا دوپوش، کدر یا شفاف باشد. انواع بام بر اساس اقلیم های مختلف متفاوت است مثلاً در مناطق شمال ایران به دلیل بارندگی زیاد بام های شیب دار استفاده می شود و در مناطق گرم و خشک ایران سقف های گنبدی و قوسی شکل ساخته می شده است. بام بنا در معرض تابش خورشید و بارندگی قرار دارد و در نتیجه تبادل حرارتی آن بایستی کنترل شده و در برابر نفوذ آب و رطوبت عایق گردد . همان طور که گفته شد در مناطق گرم و خشک فرمهایی نظیر تاق و گنبد و دیوارهای اطراف بام سبب ایجاد سایه در بخش هایی از بام می شود. بام های دوپوسته ( دوپوش ) می تواند در کم کردن انتقال حرارت از طریق بام کمک کند .
در سقف های صاف، شیب بندی مناسب و تعبیه آب روها در بخش های مختلف بام در هدایت آب برف و باران کمک می نماید. در سقف های شیب دار توجه به جهت شیب و میزان آن و ه مچنین طراحی مناسب آب رو و ناودان در هدایت آب برف و باران مؤثر است. از طرف دیگر در سقف های شیب دار بایستی به هم جواری همسایه ها توجه شود و جهت شیب سقف به گونه ای باشد که سبب مزاحمت برای ساختمان های هم جوار نباشد و از نظر منظر بیرونی جهت شیب با ساختمان های هم جوار هماهنگ باشد. در مناطق سردسیر نیز محل هایی جهت برف اندازی در اطراف بنا بایستی در نظر گرفته شود که این محل ها محل عبور و مرور افراد نباشد. در سقف های مسطح امکان ایجاد فضاهایی جهت دور هم جمع شدن و غذا خوردن و تماشای مناظر زیبای اطراف، مکان هایی برای خشک کردن لباس و مواد غذایی و پخت و پز وجود دارد. در ضمن برخی از تأسیسات بنا در روی بام استقرار می یابد که محل استقرار این گونه تأسیسات بایستی به گونه ای باشد که در معرض دید افرادی که از حیاط یا گذر به بام نگاه م یکنند، نباشد. بام های مسطح می تواند به عنوان فضای باز یا حیاط خانه کاربرد داشته باشد. برای استفاده بهتر از فضای بام می توان برای آن عایق کاری مناسب در نظر گرفت و از گیاهان و فضای سبز در آن ها بهره جست .
در نهایت بام بنا بایستی از زیبایی کافی برخوردار باشد و منظره ناخوشایندی از بیرون بام ایجاد نکند. بنابراین باید به محل خرپشته، محل کولرها، دودکش، شومینه و غیره توجه شود.
