فضاهای باز به دو دستة عمومی و خصوصی تقسیم می شوند. فضای باز خصوصی در ارتباط با عرصة خصوصی خانواده و در رابطة منطقی با آشپزخانه، نشیمن و اتاق های خواب قرار دارد. فضای باز عمومی معمولاً در رابطه با عرصة عمومی خانه و در جبهه ای از ساختمان واقع می شود که در مجاورت معبر عمومی است و افراد برای ورود به خانه از آن عبور می کنند. شرایط اقلیمی و محیطی (وجود پوشش های گیاهی، کوه و عوارض شیب زمین و...) هر محل در طراحی فضاهای باز و انتخاب عناصر آن نقش بسیاری دارند. در فضاهای باز، با استفاده از انواع درختان و گیاهان و گل کاری و پوشش های سبز چمن، حوض و فواره و آب نما، آلاچیق، چراغ های روشنایی و ... می توان کیفیت های فضایی زیبا و خوشایندی را فراهم ساخت. کارکردهای مختلفی نظیر صبحانه خوری، بازی بچه ها، پارک ماشین، برخی از پخت و پزها، خشک کردن لباس، دور هم جمع شدن افراد، نگهداری پرندگان، کاشت گل و سبزی و... می تواند در فضای باز رخ دهد.
الگوی (حیاط مرکزی) در خانه های مناطق مرکزی ایران، نمونة بسیار موفقی از طراحی همساز با اقلیم است. در برخی از حالت های این الگو، ساختمان به صورت دو طبقه و یا بیشتر در اطراف حیاط مرکزی ساخته می شود و فضای باز به صورت گودال باغچه در طبقة همکف قرار می گیرد.
فضاهای نیمه باز (بالکن، ایوان، تراس، مهتابی، صفّه یا سکو و ...)
فضاهای نیمه باز، در میان دو فضای باز و بسته واقع می شوند و نقطة اشتراک آن دو می باشند. این فضاها ضمن اینکه به فضای بسته متصل هستند، در مقابل فضای باز قرار دارند و معمولاً به منظرة سرسبز و زیبای آن نگاه می کنند. در این فضاها، معایب فضای بسته و فضای باز برطرف شده و محاسن آن دو با هم جمع می شوند. در فضاهای نیمه باز می توان از هوای آزاد و منظرة زیبا لذت برد (نعمتی که در هر فضای بسته وجود ندارد) و در عین حال از تابش شدید آفتاب و ریزش باران در امان ماند امکانی که در فضاهای باز وجود ندارد.
با توجه به اینکه فضای نیمه باز در ارتباط با کدام بخش از خانه و مجاور چه فضایی است، تناسبات و عملکرد خاصی را به خود می گیرد. مثلاً بالکن مجاور اتاق خواب برای نشستن فرد به تنهایی و خواندن کتاب و ایوان مجاور نشیمن برای دور هم نشستن افراد مناسبت دارد. سقف فضاهای نیمه باز می تواند در حکم سایه بانی برای پنجره های موجود در دیوارهای مجاورش باشد؛ لذا خوب است در طراحی آنها، عمق مناسبی پیش بینی شود. همچنین در فضاهای نیمه باز، کنترل نور و تهویة مناسب از طریق سایه بان و پنجره های مشبک امکان پذیر است.
